Sermaye artırımı bir işletmenin mevcut özkaynaklarını güçlendirmek için sermayesini yükseltmesidir. Bu işlem, işletmelerin uzun vadeli hedeflerine ulaşabilmesini ve finansal yapısını güçlendirmesini destekler.
Sektör fark etmeksizin işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için ek kaynaklara ihtiyaçları vardır. Sermaye artırımı, bu kaynakları elde etme noktasında başvurulan yöntemler arasında yer alır. İşletmeler, yeni yatırımları ya da satın alımları finanse etmek için sermaye artırımı işlemini gerçekleştirir. Bununla beraber bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için sürecin genel kurulun kararından geçmesi gerekir. Genel kurul onay verdiği takdirde işletmeler sermayelerini artırabilir ve yeni finansal kaynaklar yaratarak yatırımlarını gerçekleştirmeye başlayabilir.
En basit tanımıyla sermaye artırımı, şirketlerin daha fazla hisse senedi piyasaya sürmeleri işlemidir. Ortaklardan ek para toplayan işletmeler, ihtiyaçlarını karşılamak için bu tür yollara başvurur.
Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
Sermaye artırımı, işletmelerin büyüme ya da finansal hedeflerine gerçekleştirme amacıyla başvurdukları stratejik bir adımdır. Sermaye artırımı yapılmasının birçok farklı neden olabilir. Nedenlerden bazıları şu şekildedir:
- Büyüme ve Genişleme: İşletmeler, yeni pazarlara girmek istediklerine yeni finansmanlara ihtiyaç duyar. Üretim kapasitesinin artırılması ya da yeni ürün/hizmetlerin geliştirilmesi için ek kaynaklara gereksinim duyulabilir. Bütün bu işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için sermaye artırımı yapılabilir.
- Yatırım Projelerine Fon Bulma: Yeni yatırımlar, fabrika açmak, teknolojik gelişmelere imza atmak ya da bir şirket satın almak gibi önemli yatırım projeleri için finansman gerekir. Sermaye artırımı, bu noktada işletmelere fırsatlar sağlar.
- Borç Yapılandırması: Şirketler borçlarını ödemek için daha uygun koşullarda yeniden yapılandırmaya ihtiyaç duyabilir. Yeni borçlar alabilmek için sermaye artırımına gidilebilir.
- Şirket Değerinin Artırılması: Şirket değerinin artması, işletmeye yeni yatırımcılar çekebilir. Böylece işletmeler gelecekte daha kolay finansman bulabilir.
- Enflasyona Karşı Korunma: Yüksek enflasyon dönemlerinde, sabit sermayeler problemlere neden olabilir. Sermaye artırımı, yaşanabilecek kayıpların telafi edilmesine olanak tanır.
- Borçlanma İhtiyacını Azaltma: Artırım sonucunda işletmelerin finansal kaynakları güçlenir ve böylece borçlanma ihtiyacı azalır. Bu durum, finansal riskleri minimize ederek işletmenin daha rahat bir şekilde faaliyetlerini sürdürmesine yardımcı olur.
Sermaye artırımı, şirketlerin büyümelerine, gelişmelerine ve rekabet güçlerini artırmalarına olanak tanır. Bununla beraber bu işlemi gerçekleştirmeden önce şirketlerin detaylı bir değerlendirme yapmaları gerekir. Yanlış yapılan hamleler, şirketin finansal yapısını zayıflatabilir ve bazı durumlarda iflasına neden olabilir.
Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?
Sermaye artırımı farklı şekillerde yapılabilir. Bu yöntemler, özetle şu şekildedir:
Bedelli Sermaye Artırımı: Bedelli artırımda şirketler, yeni hisse senetleri ihraç eder. Bu hisse senetlerini mevcut hissedarlara ya da yeni yatırımcılara belirli bir bedel karşılığında satar. Böylece işletmenin kasasına nakit girdisi sağlanmış olur. Bedelli sermaye artırımı, dış kaynaklardan gerçekleştirilir. Böylece işletmeler herhangi bir borçlanmaya gitmeden finansman elde edebilir. Bununla beraber yeni hisse senetlerinin piyasaya sürülmesi, mevcut hissedarların sahip olduğu oranları düşürebilir. Hisse oranının düşmesini istemeyen hissedarlar, rüçhan hakkını kullanarak yeni senetler alabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı: Bedelsiz artırımda işletmeler hissedarlarına ek hisse senetleri verir. Bedelliden farklı olarak karşılığında herhangi bir talepte bulunmaz. Bu durum, mevcut hisse senedi sayısının artmasına neden olur ve hisse başına düşen değeri düşürür. Örneğin, piyasada 100 TL değerinde 500 hisse senedi varken bedelsiz sermaye artırımı sonucunda hisse sayısı 1000’e çıkabilir. Bu durumda hisse başına düşen değer 100 TL’den 50 TL’ye iner.
Artırım işlemi hisse senetlerini hem olumlu hem de olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Bundan dolayı sermaye artırımına gidilmeden önce işletmelerin doğru analizler yapması gerekir. Şirketin finansal durumunu, sektördeki rekabet koşullarını, piyasa şartlarını ve yatırımcı beklentilerini incelemesi önemlidir. Doğru bir şekilde yapılan sermaye artırımı, şirketin piyasadaki güvenini pekiştirebilir. Bununla beraber yanlış zamanda yapılan bir artırım, yatırımcıların olumsuz tepkisiyle karşılaşabilir. Yatırımcıların şirket hakkındaki düşünceleri de hisse senedinin değerini doğrudan etkiler. Sermaye artırımı ile ilgili riskleri minimize etmek için hangi kaynakların kullanılacağına ve nasıl bir strateji izleneceğine iyi bir şekilde karar verilmesi gerekir.
Sermaye Artırımı Sürecinin Adımları
Sermaye artırımı süreci, belirli adımlardan oluşur. Dikkatle takip edilmesi gereken yasal süreçler sonucunda işlem gerçekleştirilebilir. Sermaye artırımının genel adımları şöyledir:
- Artırım kararı verebilmek için ilk önce genel kurulun onayının alınması gerekir. Şirketlerin yetkili organı sermaye artırım tutarı, yöntemi, finansal kaynakları ve diğer konular hakkında karar vermelidir. Türk Ticaret Kanunu’na göre sermaye artırımı kararının verilebilmesi için genel kurul üyelerinin üçte ikisinin onayı alınmalıdır.
- Bir işletmenin sermaye artırımı yapabilmesi için şirketin mevcut sermayesinin tamamının ödenmesi gerekir. Şirket, hisse senetlerine karşılık gelen bütün tutarı bankaya yatırdığı takdirde koşulu sağlamış olur.
- Şirketlerin sermaye artırımı yapabilmesi için Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) düzenlemelerine uyum sağlaması gerekir.
- Bedelsiz sermaye artırımı yapılacaksa işletme, bağımsız uzmanlar tarafından değerlendirilmelidir. Uzmanlar, sermaye artırımında kullanılacak varlıkların gerçek değerini tespit eder ve konu hakkında rapor hazırlar.
- Sermaye artırımı gerçekleştirildikten sonra yeni hisse senetleri Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından kayıt altına alınır. Bu sayede hisse senetleri borsada işlem görebilir.
- Halka açık şirketler, sermaye artırımı yapacağı zaman konuyu halka bildirmelidir. SPK’ya gerekli bildirimler yapıldıktan sonra şirketler, artırımı kamuya açıklamalıdır.
Sermaye artırımı hem hukuki hem de teknik birçok detayı içerir. Bu süreçte işletmeler uzmanlardan yardım alarak artırımı eksiksiz bir şekilde gerçekleştirebilir. Hisse senedi sahibi olan yatırımcılar da artırım kararlarını dikkatli bir şekilde takip etmeli ve artırım teklifini değerlendirmelidir.
