E-Müstahsil
Makbuzu
E-Müstahsil Makbuzu
E-müstahsil makbuzu (E-MM) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın tebliği ile yasal mevzuata tabi olan ticaret ehli çiftçinin; aldığı mal ve ürünlerin ekonomik değerini kayıt altına alınması amacıyla düzenlenen elektronik bir belgedir.
Dijitalleşmeyle birlikte hemen hemen her sektörde yazılı belgelerin yerine geçen elektronik evraklar, çiftçilerin de tutması gerekenler arasında yer alır. Bu nedenle defter kaydı tutmayan çiftçiden, mal ve ürün alan toptancı veya tüccar çiftçi E-MM alışverişi karşılığında E-MM düzenlemekle yükümlüdür.
Makbuzun düzenlenmesi ve hazırlanması Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından zorunlu tutulsa da elektronik belge kullanımının yaygınlaştırılması, tüccar çiftçiler için pek çok avantajı beraberinde getirir. Vergilere tabi olmayan çiftçiler için e-fatura yerine kullanılan bu belgeyle ilgili merak ettiğiniz tüm detaylara gelin, birlikte bakalım.
E-Müstahsil Makbuzu Nedir?
Ticaret yapan çiftçiler tarafından kesilen e-müstahsil makbuzu (E-MM) vergiye tabi olmayan çiftçilerden gerçekleştirilen satın almalar için düzenlenen elektronik bir evraktır. Bu evrak, ticaret ehli çiftçilerin ne kadar alım gerçekleştirdiğini kayıt altında tutmak için düzenlenir. E-müstahsil makbuzu bir çeşit e-fatura görevi üstlenir. Defter tutan çiftçiler, vergiye tabi olmayan çiftçilerden aldıkları mal veya ürün karşılığında bu belgeyi düzenler.
Elektronik ortamda düzenlenen belgenin hukuki nitelik açısından yazılı evraktan bir farkı yoktur. Yazılı belgeler ile hukuki olarak aynı niteliği taşır. Belgenin elektronik ortamda düzenlenmesi ve raporlanması işlemleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın standartlarına göre yapılır. Bu nedenle, E-MM belgelerinin düzenlenmesi Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirtilen usullerde gerçekleştirilmelidir.
E-Müstahsil Makbuzu Nasıl Hazırlanır?
E-MM belgesinin düzenlenmesi için bazı bilgilere ihtiyaç vardır. Belgenin düzenlenmesi için vergiye tabi olmayan ve malı satan çiftçinin ad, soyad, TC kimlik no ve ikametgah adresi gibi kişisel bilgilerin girilmesi gerekir. Ayrıca birinci veya ikinci sınıf tüccar olarak malı satın alan çiftçi veya toptancının adı, soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarasının yanı sıra adresi de e-müstahsil makbuzuna eklenmelidir.
E-müstahsil makbuzu belgenin tarihi, evrak numarası ve düzenlenme zamanı eklenerek hazırlanmalıdır. Ayrıca satın almaya konu olan malın cinsi, bedeli, miktarı, ödenen tutardaki vergi veya kesintiler de evrakta belirtilmelidir. Tüm bu detayların ardından Gelir İdaresi Başkanlığı portalından E-MM belgesi çıkarılabilir. Malın satın alımını yapan tüccar çiftçi, ilgili portala giriş yaptıktan sonra önüne açılan panelin sol sekmesindeki E-MM’ye ulaşarak makbuz oluşturabilir.
Belgenin düzenlenmesi sırasında alıcı bilgileri, evrak tarihi, ürün detayları, stopaj kesintisi gibi detayları ekleyerek e-müstahsil makbuzunu hazırlayabilirsiniz. Evrakı düzenledikten sonra çıktısı alınarak e-imza yöntemiyle her iki tarafın da belgeyi imzalaması gerekir. İmza ile onaylanmayan E-MM belgesi geçersiz sayılacağını hatırlatmakta fayda var.
Bazı durumlarda makbuzun elektronik ortamda doğrulanması gerekebilir. Bunun için e-müstahsil makbuzu hazırlanırken evrakın doğrulanması amacıyla belge üzerinde barkod veya karekod olmalıdır. Aksi durumda doğruluğu ve geçerliliği kanıtlanamayan evraklar geçersiz sayılır. Mükellefler, e-müstahsil makbuzu düzenlemelerinde Vergi Usul Kanunu’nun 235.maddesinde belirtilen zorunlu bilgilerin yanı sıra ihtiyaçlar doğrultusunda barkod ve karekod gibi detayların evrakta yer aldığına dikkat etmelidir. İlk defa E-MM düzenliyorsanız bir E-müstahsil makbuzu örneği incelemeniz evrakı eksiksiz hazırlamanız açısından oldukça önemlidir.
E-Müstahsil Makbuzu Nasıl Kesilir?
E-Müstahsil Makbuzu Zorunluluğu
Elektronik belgelerin sağladığı kolaylıklar nedeniyle pek çok çiftçi, kendi isteği ile dijital dönüşümü tercih eder. Teknolojiye uyum sağlanamayan bazı durumlarda bu evraklar, kimi zaman manuel olarak düzenlense bile e-müstahsil makbuzu zorunluluğu geçerli olan mükellefler de vardır. Elektronik makbuz düzenleme zorunluluğuna tabi olan mükellefler şu şekilde sıralanabilir:
E-Müstahsil Makbuzu Zorunluluğu Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?
E-Müstahsil Makbuzu Nasıl Hazırlanır?
E-Müstahsil Makbuzu İptali Nasıl Yapılır?
E-Müstahsil Makbuzu Kullanmanın Avantajları
E- müstahsil makbuzu evrakların depolanması için gereken fiziki yer işgalini rafa kaldırır. Dijital ortamda oldukça küçük dosya boyutlarında arşivlenebilir. Aynı zamanda kâğıt ve dosya masraflarının azaltılmasına imkân tanır. Arşivlemesi zorunlu olan bu belgelere istenildiği zaman kolaylıkla erişilmesini sağlar. Bazı durumlarda en az 10 yıl gibi saklanması gerekli olan bu belgelerin kaybolmasını önler. E-müstahsil makbuzunun kullanıcılara sağladığı diğer avantajlar şu şekildedir:
e-Müstahsil Makbuzu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Türkiye’de dijital dönüşümün bir parçası olarak kullanımına başlayan e-Dönüşüm uygulamaları arasında müstahsil makbuzuna yönelik de bir sistem mevcuttur. Müstahsil makbuzunun dijital formatta oluşturulabilmesini ve muhafaza edilebilmesini sağlayan bu sistem E-MM yani elektronik müstahsil makbuzu olarak tanımlanmaktadır. Gelenesel olarak kağıt formatındaki müstahsil makbuzuyla tamamen aynı özelliklere sahip olan bu dijital format, Gelir İdaresi Başkanlığı standartlarını taşımaktadır. Bu yazımızda da E-MM hakkında merak edilenleri ele alacağız.
Müstahsil makbuzu, genel itibarıyla çitçiler arasındaki alım-satım işlemleri neticesinde olulşturulması gereken bir belgedir. Bu belge, defter tutan çiftçiler ile defter tutmayan yani gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler arasında oluşturulmaktadır. Oluşturulması gereken bu belgenin 2 nüshası vardır ve birisi alıcı, diğeri ise satıcı tarafından muhafaza edilir. Müstahsil makbuzunun bir kopyası aynı zamanda fatura yerine geçebilmektedir. E-MM nedir denildiğinde ise doğrudan bu makbuza yönelik tüm işlemlerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi ve makbuzun bir dijital kopya olarak oluşturulmuş halidir denilebilir. Bu uygulama neticesinde mükellefler, ilgili makbuzu elektronik ortamda muhafaza edebilmekte ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na dijital olarak raporlama imkanına sahip olmaktadır. Birçok açıdan kolaylaştırıcı olan bu uygulamada mükelleflerin diğer e-Dönüşüm uygulamalarına dahil olması ise zorunlu değildir. E-MM uygulaması sayesinde elde edilen en önemli avantajlardan birisi olarak tarafların kağıt belge takibi, muhafazası ve raporlamasında yaşadığı zaman ve maliyet kaybını ortadan kaldırması olarak gösterilebilir.
Müstahsil makbuzu ile tamamen benzer formatta olan ancak elektronik ortamda oluşturulan e-MM, diğer e-Dönüşüm uygulamaları ile benzer özelliklere sahiptir. Genel itibarıyla dijital ortamda oluşturulan bu belge elektronik sertifika ile imzalanır. Bu, belgenin güvenilirliği ve raporlanabilirliği açkısından bir zorunluluktur. Ardından bu belgenin çıktısı alınır ve mükellefler tarafından ıslak imzayla imzalanır. Satıcı çiftçi, belgenin fiziksel kopyasını alırken, tüccara ait kopya ise elektronik sertifika imzasıyla dijital olarak saklanır. E-MM portal üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı’na ibrazı yapılabilen bu makbuzlar, sorgulanabilirlikleri ve doğrulanabilirlikleri açısından tekil olmaları adına bir karekod ve barkodla arşive eklenir. E-MM geçiş sonrasında kafa karışıklığı yaşanmaması adına kağıt formatta olduğu gibi belirli standartlara göre bilgiler içermektedir. Bu bilgiler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Saat ve dakika dahil olmak üzere tarih bilgisi
- Belge numarası
- Satış yapan çiftçinin: İsmi, soyismi, T.C. kimlik numarası, ikametgah bilgileri
- Satın alan tüccar/çiftçinin: İsmi, soyismi, ünvanı, vergi dairesi, VKN ve adresi
- Satın alınan malın türü, miktarı, tutarı, vergi veya diğer kesintilere dair tutarların bilgileri
Bu bilgilere ek olarak mükellefler tarafından makbuzda ibraz edilmesi istenen diğer bilgilere de yer verme hakkına sahiptir.
Gelir idaresi Başkanlığı’nın e-Çözümler çatısı altında sunmaya başladığı sistemlerden birisi olarak e-MM birçok avantajı beraberinde getirirken, bu sisteme geçmek için de çeşitli başvuurların gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Burada diğer e-Çözümlerde olduğu gibi dilerseniz bir özel entegratör aracılığıyla ihtiyacınız olan elektronik müstahsil makbuzu hizmeti alabilmeniz mümkündür. Mükellefler, dilerlerse kendi sistemlerini GİB sistemlerine entegrasyon suretiyle E-MM portal bağlantısını otomatik olarak gerçekleştirebilirler. Öte yandan mükellefler için www.efatura.gov.tr adresinde yer alan GİB Portalı aracılığıyla da sistemden yararlanılabilir. Bir diğer seçenek olarak GİB’in izin verdiği özel entegratörler aracılığıyla bu hizmet alınabilir ve E-MM’den faydalanılabilir.
Siz de dilerseniz hemen şimdi Orka’nın sunduğu e-Dönüşüm hizmetlerinden yararlanmak üzere bizimle iletişime geçebilir ve ihtiyacınız olan E-MM entegrasyonu konusunda destek alabilirsiniz.