İşletmelerin finansal süreç takibi ve yönetimi yapmasını sağlayan muhasebe kodları mali açıdan önemli sistemlerin temelidir. Şirket muhasebesini tutarken kullanılan muhasebe kodları hakkında detaylı bilgi almak istiyorsanız içeriği okumaya devam edebilirsiniz.
Muhasebe Kodları ve Önemi
Muhasebe, işletmelerin mali yönetimlerinin takibi, yönetimi ve kayıt altında tutulmasını sağlayan bir sistemdir. Muhasebenin yapılması ise sistematik olarak belirlenmiş kodlar üzerinden gerçekleşir. Kanuni olarak işletmelerin üzerine düşen yükümlülüklerini yerine getirmesi ve işletmenin karlılığını sürdürülebilmesi bu kod sistemlerine dayanır. İşletmelerin kendi içlerinde finansal süreçlerini yönetebilmelerinin yanı sıra resmi kurumlar tarafından denetlenmeleri sırasında da kodların işlevi büyüktür.
Finansal (genel) muhasebe, ön muhasebe, mali muhasebe, yönetim muhasebesi en yayın olarak kullanılan sistemlerdir. Bu sistemlerin her birinde veri girişi kodlar üzerinden yapılır ve her kodun bir anlamı vardır. Kodlar aranılan verilere kolay ulaşılması, sınıflandırma gibi farklı amaçlarda kolaylık sağlar.
Genel muhasebe olarak anılan finansal işletmelerin en çok kullandığı sistemdir. Bu sistemde kullanılan kodlar 3 haneli rakamlardan oluşur ve bunların hepsi belirli bir kavramı ifade eder. En sık kullanılan muhasebe kodları olan 320, 760, 779 sayılarında her bir basamak farklı temsilliyete sahiptir. Sıralanan üç rakamdan ilki hesabın sınıfını, ikincisi bulunduğu grubu, üçüncüsü büyük defter hesabını temsil edecek şekilde planlanır.
Kullanılan muhasebe kodlarının farklı temsiliyetlerinin olması karmaşık matematik ve finansal işlemlerin daha kolay yapılmasını sağlar. İş takibi belirli bir sistematik yapıldığı için aranılan bir veriye kod üzerinden kolay bir şekilde ulaşıldığı için zamandan tasarruf ettirir. Kasa, banka, tahakkuk, fatura gibi farklı işlemlerin tamamı için ayrı kodlar ve alt kodlar kullanılır.
Muhasebe Hesap Kodları ve Anlamları
İşletmelerin muhasebe tutmalarının ana amaçları sınıflandırma, kaydetme, raporlama, analizdir. Bu işlemlerin tamamını kısa sürede ve doğru yapabilmek için kod sistemleri kullanılır. Günlük olarak kasa ve banka gibi farklı mali işlemlerin gerçekleştiği şirketlerde veri girişlerini takip etmenin kolay yoludur. Aynı işleme bağlı meydana gelen olaylar sisteme koda sadık kalınarak sıralama ile girilir. Bu sayede binlerce satırlık muhasebe işlemleri arasında aranılan işlemin verisine ulaşmak için kodun takip edilmesi yeterli olur.
320 Muhasebe Kodu Nedir?
Satıcıların işletmeye olan ticari borçlarını izlemek için muhasebe kodları arasında 320 kullanılır. Satıcıları kapsayan 320 kodunun alt dalları olarak; 321 - 322 (borç senetleri), 326 (depozito ve teminatlar), 329 (ticari borçlar) kullanılır. Muhasebede 320 kodu kullanılarak şu işlemler yazılabilir:
- İşletmenin mal ve hizmet alım-satımını izleme
- Satıcı sınıflandırması ve finansal güvenilirlik analizi
- Senetsiz olan borçların tasnifi
760 Muhasebe Kodu Nedir?
Şirketlerin operasyonel süreçlerini mali olarak izlemek için kullanılan kod 760'tır. Üretim, satış, dağıtım, pazarlama operasyonlarında meydana gelen gelir-gider tablosu bu kod ve alt türevleri ile kaydedilir. 761 (pazarlama ve satış giderleri), 762 (fark hesabı) şeklinde alt dalları ile kayıtlar tutulur. 760 muhasebe kodu işe kaydedilen işlemlerden bazıları şunlardır:
- Operasyonel süreçlerin mali durumu
- Üreticiden son tüketiciye ulaşana kadar ortaya çıkan maliyet
- Gelir, gider, borç, stok takipleri
770 Muhasebe Kodu Nedir?
Muhasebe kodları arasında 770 iş takibi için en çok kullanılanlardan biridir. Yönetim giderlerinin takip edildiği bu kodun alt işlemleri 771 (genel yönetim giderleri) ve 772 (yönetim giderlerinin farkları) gibi sıralanır. 770 muhasebe kodu kullanılarak şunlar takip edilir:
- Personel gelir ve giderleri
- Yönetim ve organizasyon işlemleri
- Kamu, büro, hukuk, kredi ve tahsilat işlemleri
Muhasebe Hesap Kodları Çalışma Sistemi
Muhasebe kodları sayesinde kayıt tutulabilir, işlenebilir, takip edilebilir veya raporlanabilir. Bu süreç muhasebe kodları için şu şekilde işler:
- İşletmenin aktif dönem ve günlük kayıtları için 1, 2, 3, 4, 5 ile başlayan kodlar kullanılır.
- 6 ile başlayan kodun olduğu hallerde gelir hesabında, 7 ile başlayan kodun olduğu kayıtlarda gider hesaplarında işlem yapılır.
- Bilgilendirme içerikli kayıtlar 9 rakamı ile başlar ve tali hesaplar olarak muhasebe kaydına işlenir.
1994 yılından beri kullanılan ve bilanço hesabına göre defter tutan işletmeler yukarıdaki şekilde belirli bir sistematiğe ait kodlar üzerinden muhasebe kaydı tutar. Bu kayıt şekli diğer adıyla "tek düzen hesap planı" olarak da bilinir.
Tek Düzen Hesap Planı Sistemi
Muhasebe işlemlerinin standart bir hale getirilmesi için kullanılan tek düzen hesap planı belirli kodlar, ölçek ve tablolar üzerinden her işletme tarafından aynı şekilde tutulur. Genel muhasebe denildiğinde akla ilk gelen ve kullanılan aslında tek düzen hesap planıdır. Bu hesap planında muhasebe kodları kullanılarak şunlar yapılır:
Bu sistemde aktif hesaplar dönen varlıklar (1XX) ve duran varlıklar (2XX) tablolarından oluşur. Pasif hesaplar ise kısa vadeli yabancı kaynaklar / uzun vadeli yabancı kaynaklar (3XX / 4XX), özkaynaklar (5XX) kodları ile kaydedilir. Aktif ve pasif hesapların tamamı bilanço hesabını verir. Bunlara ek olarak gelirler (6XX), giderler (7XX), serbest hesaplar (8XX) ve nazım hesaplar (9XX) kullanılır.
Orka Muhasebe Programı
İşletmenizin muhasebesini daha kolay bir şekilde tutmak için şimdi Orka Bilgisayar Kurumsal Muhasebe çözümleri ile tanışın. Orka Bilanço ve Finansal Tablolar uygulamasını keşfederek muhasebeyi karmaşık bir sistem olmaktan teknolojinin gücü ile çıkarın.
