Kurulumu itibarıyla devlet nezdinde resmiyet kazanan her işletmenin çeşitli vergi mükellefiyetleri bulunur. Bu mükellefiyetler hakkında bilgi sahibi olmak ise bazen işletme sahipleri açısından kafa karıştırıcı olmakla beraber vergiler ve vergi türleri kolayca öğrenilebilmektedir. Bu yazımızda, birçok kişinin merak ettiği basit usulde vergilendirme hakkında merak edilenleri ele alacağız ve hangi işletmelerin bu verginin mükellefi olduğunu açıklamaya çalışacağız.
Basit usulde vergilendirme hakkında
Genel özellikleri çerçevesinde ele alındığında, basit usulde vergilendirme, bir hesap dönemi boyunca elde edilen gelir ve yapılan giderler ve alış-satış tutarları arasındaki farka uygulanan vergi türüdür. Özetle açıklama gerekirse, bu vergi türünün kapsamında yer alan işletmelerin bir dönemdeki hasılatı ve alım-satımda açığa çıkan farkın toplamı arasındaki fark üzerinden hesaplanmaktadır. Basit usulde vergilendirme nedir dendiğinde bu şekilde açıklanabilir. Düzenleme uyarınca mükellefiyet açısından da farklı bir vergilendirmedir. Bu kapsamda ele alındığında da basit usulde vergi mükellefi yalnızca basit usulde elde ettikleri ticari kazançlarına ait vergileri ödemek durumundadır. Öte yandan, gerçek usule tabii tutulan mükellefler ise gelir, stopaj ve katma değer vergisi ödemektedirler. Uygulama esasında ise benzerlik söz konusudur. Her iki vergilendirme usulünde de ödenmesi gereken vergi bedeli, elde edilen kazanç üzerinden hesaplanmaktadır.
Basit usulde vergilendirmenin avantajları
Basit usul vergilendirme esasen gelir vergisi ile benzer nitelikler taşıyor olsa da bazı ayrımlar ve avantajlar bulunmaktadır. Tanım itibarıyla da gelir vergisine tabi olanların kazançlarına yönelik tespit usulü de basit usulde gelir vergisine tabi olanlar ve gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar olarak ayrılmaktadır. Bu noktada ortaya çıkan ayrım ise basit usul vergilendirme kapsamında bulunan vergi mükelleflerinin, gerçek usuldeki mükelleflerden farklı olarak bazı kolaylıklara sahip olmasıdır. Basit usulde vergilendirmenin avantajları nelerdir sorusuna yanıt olarak ise şunlar ifade edilebilir:
- Ticari kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin defter tutmaları gerekmemektedir.
- Basit usulde vergilendirmeye tabii olan mükellefler için vergi tevfikatı yapılmamaktadır ve muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmemektedir.
- Gerçek usulde vergilendirilenler ve kurumlar vergisine tabii olan taraflar gibi bir geçici vergi beyannamesinin ibrazına gerek olmadığı gibi geçici vergi ödemesi de yapılmamaktadır.
- Basit usule göre vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri için katma değer vergisi uygulanmamaktadır.
- Ticari kazançlarının tespitinde de amortisman kapsamındaki iktisadi kıymetlerin alış ve satışları dikkate alınmamaktadır.
- Bu vergilendirmeye tabi olan mükelleflerin ticari kazançlarına yıllık 11.000 TL kazanç indirimi yapılmaktadır.
- Genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnasından yararlanmak mümkündür.
- Basit usulde vergiye tabi olanların engellilik indiriminden faydalanmaları mümkündür ve vergiye uygun mükelleflere sağlanan yüzde 5 düzeyindeki vergi indiriminden faydalanılabilmektedir.
Basit usulde vergilendirmede beyan ve ödeme süreleri
Diğer tüm vergi türlerinde olduğu gibi basit usulde vergilendirilenlerin de yıllık olarak takip etmeleri gereken bir beyan ve ödeme tarihi bulunmaktadır. Düzenleme kapsamında, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 1-28 Şubat tarihleri arasında yıllık beyanlarını ibraz etmeleri gerekmektedir. Basit usulde vergilendirme beyanname ibrazı neticesinde tahakkuk ettirilen vergi borcunun ise iki eşit taksitle 1 Şubat-28 Şubat tarihleri arasında ve 1 Haziran-30 Haziran tarihleri arasında ödenmesi gerekmektedir. Ödemelerin devlet bankaları, vergi dairesi gişeleri ve İnternet Vergi Dairesi üzerinden kredi kartı ile yapılması mümkündür. Türü, beyan süreci, ödeme takvimi ve çeşitli indirim avantajları nedeniyle basit usulde vergilendirmeye tabii olmanın sağladığı birçok fayda bulunmaktadır. Bu nedenle de özellikle bireysel olarak ticari hayata atılacak olan birçok kişinin tercihi bu türde vergilendirme kapsamında olmaya yöneliktir.
