Resmi işlemlerin gerçekleştirilmesinde kağıt formunda veya dijital formatta belgeler (e-Belge) üzerinden kurum ve kişilerin gerçekleştirdiği işlemler için alınan vergi türü damga vergisi olarak adlandırılır. Kısaca, devlet tarafından tüm sözleşme türleri nezdinde alınan vergidir denilebilir. Tutar esasında değerlendirildiğinde en az ödemesi olan vergi olarak da bilinen damga vergisinin tahsili için ise kağıdın imzalanabilir olması, ibraz edilebilir ya da imza yerini alabilen ibarelerin olması ve hüküm bulunması gibi şartlar vardır. Bu yazımızda damga vergisi nedir ve resmi düzenlemelere göre damga vergisi ile ilgili bilinmesi gerekenleri kapsamlı bir şekilde ele alacağız.
Damga Vergisinde Mükellef Kimdir?
Damga vergisi ile ilgili mevzuata göre kağıt ya da e-Belge’de imzası bulunan taraflar vergi mükellefidir ve ödemeyi yapacak tarafla ilgili düzenlemeler mevcuttur. Bu düzenlemelere göre resmi bir kurum ile şahıslar arasında gerçekleştirilen işlemler özelindeki tüm damga vergileri kişiler tarafından ödenir. Bunun yanında ülkemizdeki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıt ve e-Belgelerin damga vergileri ise Türkiye’de bu belgeleri resmi kurumlara ibrazını gerçekleştiren; üzerlerinde devir veya ciro yapanlar ya da bu işlemlerin hükümlerinden istifade edenler tarafından ödenir. Söz konusu ödemeye ilişkin bir diğer düzenlemeye göre ise yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıt ve e-Belgelerde ticari veya mütedavil kağıt niteliği taşıyanların damga vergisi ödeme işlemi ilk satışı yapan, kabul eden veya farklı amaçla kullanan kişiler tarafından gerçekleştirilir.
Damga Vergisi Nasıl Ödenir?
Resmi belgelerin çeşitlenen düzenlemesine istinaden damga vergisinin ödeme yöntemi de farklılaşmaktadır. Bu kapsamda kağıdın içeriğine göre ödeme şekli belirlenir. Damga vergisinin ödenmesinde makbuz karşılığında belgeye pul yapıştırılması yönteminde; istihkaktan kesinti yapmak suretiyle ya da basılı damga uygulanması şeklinde ödenebilmektedir. Eğer vergi konusu belge değerli değil ise bu durumda da vergi maktu olarak tahsil edilmektedir.
Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Uygulama standartları açısından düzenlenmiş olan damga vergisine ilişkin hesaplamada kağıt konusu dikkate alınarak vergiler çeşitlenmektedir ve damga vergisi hesaplama işlemi bindelik oran üzerinden gerçekleştirilir.
Damga Vergisi Beyannamesi ve Ödemesi Ne Zaman Yapılır?
Damga vergisi beyannamesi vermekle mükellef olanlar, sürekli damga vergisi mükellefiyeti olanlardır ve damga vergisi beyannamesi ilgili vergi dönemini kapsayan ayın 23. akşamına dek gerçekleştirilir. Ödemelerin ise 26. akşama kadar yapılması gerekmektedir. Ödeme işlemi bağlı olunan vergi dairesi üzerinden yapılmalıdır. Damga vergisinin mükellef tarafından zamanında ödenmemesi durumunda vergi ziyaı cezası söz konusu olur ve gecikme cezası da uygulanır.
Damga Vergisi Ne Kadar?
Damga vergisine tabii kağıtlara göre oran ve tutar üzerinden belirlenen bazı vergi tutarları şu şekildedir:
Belirli bir tutar gösteren belgeler için bindelik oranlar:
Kefalet, rehin senetleri ve teminat belgeleri için: binde 9,48
Tahkimnameler ve sulhnameler için: binde 9,48
Mukavelenameler, temliknameler ve taahhütnameler: binde 9,48
Fesihnameler: binde 1,89
Karayolları Trafik Kanunu uyarınca tescil edilmiş ve kayıt edilmiş ikinci el araçların satışı ve devir işlemlerine ilişkin sözleşmeler: binde 1,89
Kira mukavelenameleri: binde 1,898 oranındadır.
Belli bir tutar göstermeyen belgeler için ödeme tutarları:
Sulhnameler: 132,30 TL
Tahkimnameler: 132,30 TL
Kararlar ve mazbatalar: 132,30 TL
Damga vergisi 2022 güncel tutarlarının tamamına bu link üzerinden erişilebilir.
Damga Vergisi Bedelini Ödeyen Faktörler:
Damga vergisine tabii belgelere ilişkin bedelin hesaplanmasında belge nüshası dikkate alınır. Bu çerçevede, nüsha yahut fotokopi tutarı damga vergisi kapsamında olmamaktadır. Yalnız idareye sözleşmeyi ibraz eden taraf damga vergisini ödemekle yükümlüdür. Vergiyi, damga vergisine tabi belgenin aslına sahip olan taraf ödemelidir ve eğer sözleşme bir anonim şirket ve gerçek kişi arasında yapılmış ise verginin mükellefi anonim şirkettir.
